SAND CRISIS : કોલસા બાદ હવે રેતીની કટોકટી , સંયુક્ત રાષ્ટ્રે કહ્યું- આ ખૂબ જ ચિંતાજનક..

વિશ્વ ટૂંક સમયમાં વધુ એક સંકટનો સામનો કરી શકે છે. આ સંકટ રેતીના અભાવનું હશે. વાસ્તવમાં, રેતી એ વિશ્વમાં સૌથી વધુ વ્યાપક રીતે કાઢવામાં આવતી નક્કર સામગ્રી છે અને પાણીની પાછળનો બીજો સૌથી વધુ ઉપયોગમાં લેવાતો વૈશ્વિક સ્ત્રોત છે. પરંતુ સત્ય એ છે કે રેતીનો ઉપયોગ મોટાભાગે અનિયંત્રિત છે.

રેતીના અનિયંત્રિત ઉપયોગને લઈને ચેતવણી

તેને પુનર્જીવિત કરવામાં સેંકડો હજારો વર્ષોનો સમય લાગે છે અને આપણે ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય પ્રક્રિયાઓથી વિપરીત તેનો ઝડપથી ઉપયોગ કરીએ છીએ. કેન્યા સ્થિત યુનાઈટેડ નેશન્સ એન્વાયર્નમેન્ટ પ્રોગ્રામ (UNEP) એ રેતીના અનિયંત્રિત ઉપયોગને લઈને ચેતવણી જારી કરી છે.

રેતીના સંકટને ટાળવું હજુ પણ શક્ય

UNEP ખાતે ઇકોનોમી ડિવિઝનના ડિરેક્ટર શીલા અગ્રવાલ-ખાને અહેવાલની પ્રસ્તાવનામાં જણાવ્યું હતું કે, “અમે હવે એવી પરિસ્થિતિમાં છીએ કે જ્યાં રેતીના સંસાધનોના બહેતર વહીવટ વિના આપણા સમાજની જરૂરિયાતો અને અપેક્ષાઓ પૂરી ન થઈ શકે. હવે પગલાં લેવાથી રેતીના સંકટને ટાળવું હજુ પણ શક્ય છે.”કાચ, કોંક્રીટ અને બાંધકામ સામગ્રીના ઉપયોગ માટે વૈશ્વિક વપરાશ બે દાયકામાં ત્રણ ગણો વધીને 50 અબજ ટન પ્રતિ વર્ષ, અથવા પ્રતિ વ્યક્તિ દીઠ આશરે 17 કિલોગ્રામ, નદીઓ અને દરિયાકિનારાને નુકસાન પહોંચાડે છે અને સમુદ્રને પણ નુકસાન પહોંચાડે છે. જે નાના ટાપુઓનો પણ નાશ કરે છે.

યુએનનો  અહેવાલ

યુએનના અહેવાલમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે માનવીઓ દર વર્ષે 50 અબજ ટન રેતી અને કાંકરી દૂર કરે છે. સંયુક્ત રાષ્ટ્રના સંશોધન મુજબ, પૃથ્વી ગ્રહની આસપાસ 27 મીટર ઉંચી અને 27 મીટર પહોળી દિવાલ બનાવવા માટે આ પૂરતું છે.પાણી પછી રેતી સૌથી વધુ શોષિત સ્ત્રોત છે. પરંતુ પાણીથી વિપરીત, તે સરકારો અને ઉદ્યોગો દ્વારા મુખ્ય વ્યૂહાત્મક સંસાધન તરીકે ઓળખાતું નથી. સંયુક્ત રાષ્ટ્રનું કહેવું છે કે આમાં ઝડપથી ફેરફાર થવો જોઈએ.

વિકાસ રેતી પર આધારિત 

“જો આપણો બધો વિકાસ રેતી પર આધાર રાખે છે, તો તેને વ્યૂહાત્મક સામગ્રી તરીકે માન્યતા આપવી જોઈએ,” પાસ્કલ પેડુઝી, સંયુક્ત રાષ્ટ્ર પર્યાવરણ કાર્યક્રમના વૈશ્વિક સંસાધન માહિતી ડેટાબેઝના ડિરેક્ટર અને અહેવાલના મુખ્ય લેખકે જણાવ્યું હતું.

રેતી શા માટે જરૂરી છે?

રેતી વિશ્વમાં સૌથી વધુ ઉપયોગમાં લેવાતી સામગ્રી છે. કોંક્રીટની ઇમારતો બનાવવાની હોય કે કાચની દિવાલો બનાવવાની હોય, દરેક જગ્યાએ રેતીનો ઉપયોગ થાય છે. વધતા વપરાશને કારણે, નદીના કિનારા અને દરિયાકિનારા પરથી રેતી દૂર કરવામાં આવી રહી છે, પરિણામે પર્યાવરણીય સંકટ સર્જાય છે.

પર્યાવરણના નિયમનમાં મહત્વની ભૂમિકા

રેતી પર્યાવરણના નિયમનમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે – તોફાનના મોજાઓ સામે રક્ષણ કરીને, ઘણી પ્રજાતિઓ માટે નિવાસસ્થાન તરીકે કામ કરીને અને તેને ધોવાણથી પણ રક્ષણ આપે છે. રેતીનો અનિયંત્રિત ઉપયોગ પર્યાવરણીય રીતે સંવેદનશીલ વિસ્તારોને ખલેલ પહોંચાડશે અને જૈવવિવિધતા પર દબાણ લાવશે. રેતીનું નિષ્કર્ષણ તળાવો, નદીઓ, જમીન ખાણકામ અને ખડકોથી માંડીને ઘણી જગ્યાએ હાથ ધરવામાં આવે છે અને તે પ્રાથમિક સાધનો સાથે મોટી કંપનીઓ અને વ્યક્તિઓ બંને દ્વારા કરવામાં આવે છે. રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે જે દરે ધરતી પર રેતી બની રહી છે તેના કરતા વધારે દરે ખતમ થઈ રહી છે.

આ પણ વાંચી શકો: પેરાશૂટ વિના 33 હજાર ફૂટની ઊંચાઈએથી પડીને પણ બચી ગઈ એર હોસ્ટેસ, ગિનિસ બુકમાં નોંધાયું નામ

આ પણ વાંચી શકો: Putin’s Protective Shield : જાણો પુતિનની સુરક્ષા કવચની સંભાળ કોણ રાખે છે

SHARE