INDIA NEWS GUJARAT : કોલ અને લિગ્નાઈટ જાહેર ક્ષેત્રના ઉપક્રમો (પીએસયુ) એટલે કે કોલ ઈન્ડિયા લિમિટેડ (સીઆઈએલ), એનએલસી ઈન્ડિયા લિમિટેડ (એનએલસીઆઈએલ) અને સિંગારેની કોલિરીઝ કંપની લિમિટેડ (એસસીસીએલ) એ કોલસા અને લિગ્નાઈટ ખાણના વિસ્તારોમાં અને તેની આસપાસની આશરે 100 એકર જમીનનું ખાણકામ કરવાની યોજના બનાવી છે. નાણાકીય વર્ષ 2023-24 55,312 હેક્ટર (હેક્ટર) જમીનમાં જૈવિક પુનઃપ્રાપ્તિ દ્વારા પુનઃવન કરવામાં આવ્યું છે.
ગ્રીન પહેલની અંદાજિત કાર્બન સિંક સંભવિતતા 2.77 મિલિયન ટન CO2 ગેસ સમકક્ષ છે. કોલસા અને લિગ્નાઈટ PSUsની ગ્રીન પહેલો “વધારાના કાર્બન સિંક બનાવવા”ના “2.5 થી 3 બિલિયન ટન CO2 સમકક્ષ વધારાના જંગલો અને વૃક્ષોના આવરણ દ્વારા” ભારતના રાષ્ટ્રીય નિર્ધારિત યોગદાન (NDC) માં યોગદાન આપે છે.
કોલસા મંત્રાલયે વિઝન વિકાસ ભારત હેઠળ કોલસા/લિગ્નાઈટ સંબંધિત જાહેર ક્ષેત્રના ઉપક્રમો માટે આગામી 5 વર્ષ માટે જમીન પુનઃપ્રાપ્તિ અને વનીકરણનું લક્ષ્ય નીચે મુજબ નક્કી કર્યું છે:
વાવેતરનો પ્રકાર
વિસ્તાર (હેક્ટરમાં)
જૈવિક સુધારણા
37,022 પર રાખવામાં આવી છે
એવન્યુ પ્લાન્ટેશન
14,463 પર રાખવામાં આવી છે
ખાણ લીઝની બહાર વાવેતર
3,827 પર રાખવામાં આવી છે
કુલ
55,312 પર રાખવામાં આવી છે
Fire: પાલનપુર માં મોબાઈલ ટાવર માં આગ લાગતા અફરા તફરી સર્જાઈ
પ્લાન્ટેશનની પરંપરાગત પદ્ધતિઓ ઉપરાંત, કોલસો અને લિગ્નાઈટ PSUs દ્વારા અપનાવવામાં આવી રહેલી કેટલીક નવીન તકનીકોમાં સીડ બોલ પ્લાન્ટેશન, મિયાવાકી પ્લાન્ટેશન, હાઈ-ટેક ફાર્મિંગ, વાંસનું વાવેતર અને ઓવરબર્ડન ડમ્પ પર વાવેતર માટે ટપક સિંચાઈ વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.
નાણાકીય વર્ષ
જમીન સુધારણા અને વનીકરણનો લક્ષ્યાંક (હેક્ટરમાં)
2024-25
2,600 છે
2025-26
2,800 છે
2026-27
3,100 છે
2027-28
3,300 છે
2028-29
3,550 પર રાખવામાં આવી છે
કુલ
15,350 પર રાખવામાં આવી છે
કોલસા અને લિગ્નાઈટ સંબંધિત PSUsમાં પુનઃપ્રાપ્તિ અને જંગલ વિસ્તારોની લાંબા ગાળાની ટકાઉતાને સુનિશ્ચિત કરવાના પગલાં વૈજ્ઞાનિક સુધારણા, જૈવવિવિધતા સંરક્ષણ અને સામાજિક-આર્થિક એકીકરણ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. પહેલોમાં ટોચની જમીનનું સંચાલન, મૂળ પ્રજાતિઓનું વાવેતર, વન્યજીવોના રહેઠાણનું નિર્માણ અને રિમોટ સેન્સિંગ દ્વારા દેખરેખનો સમાવેશ થાય છે. કોલસા/લિગ્નાઈટ સંબંધિત પીએસયુમાં વનીકરણની પ્રવૃત્તિઓ મોટાભાગે રાજ્યના વન વિભાગો અને રાજ્ય વન વિકાસ નિગમો દ્વારા હાથ ધરવામાં આવે છે.
પુનઃપ્રાપ્ત વિસ્તારોનો ઇકો-પાર્ક, એગ્રો-ફોરેસ્ટ્રી, વોટર સ્પોર્ટ્સ, ફિશ ફાર્મિંગ અને રિન્યુએબલ એનર્જી પ્રોજેક્ટ માટે પુનઃઉપયોગ કરવામાં આવે છે. બિન-જંગલ જમીન પરના જંગલ વિસ્તારોને કોલસાના ખાણકામ પ્રોજેક્ટ્સ માટે ફોરેસ્ટ ડાયવર્ઝન માટે વળતરયુક્ત વનીકરણ (CA) જમીન તરીકે પણ ઓફર કરવામાં આવે છે.
કેન્દ્રીય કોલસા અને ખાણ મંત્રી શ્રી જી. કિશન રેડ્ડીએ આજે લોકસભામાં એક લેખિત જવાબમાં આ માહિતી આપી હતી.