Spiritual Vikas and Recognition is now world wide: હોયસાલાના પવિત્ર સમૂહો, કર્ણાટકના બેલુર, હલેબીડ અને સોમનાથપુરાના પ્રખ્યાત હોયસાલા મંદિરોને સંયુક્ત રાષ્ટ્ર શૈક્ષણિક, વૈજ્ઞાનિક અને સાંસ્કૃતિક સંગઠનમાં ઉમેરવામાં આવ્યા છે.
હોયસાલાના પવિત્ર સમૂહો, કર્ણાટકના બેલુર, હાલેબીડ અને સોમનાથપુરાના પ્રખ્યાત હોયસાલા મંદિરોને સંયુક્ત રાષ્ટ્ર શૈક્ષણિક, વૈજ્ઞાનિક અને સાંસ્કૃતિક સંસ્થા (યુનેસ્કો)ની વર્લ્ડ હેરિટેજ સૂચિમાં ઉમેરવામાં આવ્યા છે. આ સમાવેશ ભારતમાં યુનેસ્કોની 42મી વર્લ્ડ હેરિટેજ સાઇટને ચિહ્નિત કરે છે અને રવીન્દ્રનાથ ટાગોરના શાંતિનિકેતનને પણ આ વિશિષ્ટ માન્યતા પ્રાપ્ત થયાના એક દિવસ પછી જ આવે છે.
વર્ષ 2022-2023 માટે વિશ્વ ધરોહર તરીકે વિચારણા માટે ભારતના નામાંકન તરીકે મંદિરોને અંતિમ સ્વરૂપ આપવામાં આવ્યું હતું. 15 એપ્રિલ, 2014 થી ‘સેક્રેડ એન્સેમ્બલ્સ ઓફ ધ હોયસલા’ યુનેસ્કોની કામચલાઉ યાદીમાં છે. આ ત્રણેય હોયસાલા મંદિરો પહેલાથી જ ભારતીય પુરાતત્વ સર્વેક્ષણ (ASI)ના સંરક્ષિત સ્મારકો છે.
હોયસાલાના પવિત્ર જોડાણોનો ઇતિહાસ અને મહત્વ
12મી અને 13મી સદી દરમિયાન બાંધવામાં આવેલા હોયસાલાઓના પવિત્ર જોડાણો અહીં બેલુર, હાલેબીડ અને સોમનાથપુરાના ત્રણ ઘટકો દ્વારા રજૂ થાય છે. જ્યારે હોયસાલા મંદિરો મૂળભૂત દ્રવિડ આકારશાસ્ત્ર જાળવી રાખે છે, ત્યારે તેઓ મધ્ય ભારતમાં પ્રચલિત ભૂમિજા શૈલી, ઉત્તર અને પશ્ચિમ ભારતની નાગારા પરંપરાઓ અને કલ્યાણી ચાલુક્યો દ્વારા તરફેણ કરાયેલ કર્ણાટક દ્રવિડ શૈલીઓથી નોંધપાત્ર પ્રભાવ દર્શાવે છે.
હોયસાલા એક શક્તિશાળી રાજવંશ હતા જેણે 11મીથી 14મી સદી સુધી દક્ષિણ ભારતના મોટા ભાગ પર શાસન કર્યું હતું. હોયસાલા રાજાઓ તેમના કલાના આશ્રય માટે જાણીતા હતા, અને તેઓએ તેમના શાસનકાળ દરમિયાન ઘણા મંદિરો અને અન્ય ધાર્મિક માળખાઓનું નિર્માણ કર્યું હતું. હોયસાલાના સેક્રેડ એસેમ્બલ્સ એ હોયસાલા આર્કિટેક્ચરના સૌથી પ્રભાવશાળી ઉદાહરણો છે, અને તે રાજવંશની સંપત્તિ અને શક્તિનો પુરાવો છે.
હોયસાલાના ત્રણ સૌથી મહત્વપૂર્ણ પવિત્ર જોડાણો છે
- બેલુર: બેલુર ખાતેનું ચેન્નકેશવ મંદિર એ હોયસાલા મંદિરોમાં સૌથી મોટું અને સૌથી વિસ્તરેલ મંદિર છે. તે હિંદુ દેવ વિષ્ણુને સમર્પિત છે, અને તે દેવો, દેવીઓ અને હિંદુ પૌરાણિક કથાઓના દ્રશ્યોને દર્શાવતી જટિલ કોતરણીમાં આવરી લેવામાં આવ્યું છે.
- હલેબીડુ: હલેબીડુ ખાતેનું હોયસેશ્વર મંદિર બીજું પ્રભાવશાળી હોયસલા મંદિર છે. તે હિન્દુ દેવ શિવને સમર્પિત છે, અને તે તેના ઉત્કૃષ્ટ સાબુ પથ્થરની કોતરણી માટે જાણીતું છે.
- સોમનાથપુરા: સોમનાથપુરા ખાતેનું કેશવ મંદિર એક નાનું હોયસલા મંદિર છે, પરંતુ તે બેલુર અને હલેબીડુના મંદિરો કરતાં ઓછું પ્રભાવશાળી નથી. તે તેના સુમેળભર્યા પ્રમાણ અને તેની સુંદર કોતરણી માટે જાણીતું છે.
વર્લ્ડ હેરિટેજ લિસ્ટમાં સૂચિબદ્ધ ત્યારે તેનો શું અર્થ ?
યુનેસ્કો અનુસાર, જ્યારે કોઈ દેશ વર્લ્ડ હેરિટેજ કન્વેન્શનમાં હસ્તાક્ષર કરનાર બને છે અને તેની સાઇટ્સ વર્લ્ડ હેરિટેજ લિસ્ટમાં લખેલી હોય છે, ત્યારે તે તેના નાગરિકો અને સરકાર બંને વચ્ચે વારસાની જાળવણી માટે ઘણી વખત માન્યતા અને પ્રશંસામાં વધારો કરે છે. તદુપરાંત, દેશ આ કિંમતી સ્થળોને સુરક્ષિત કરવાના હેતુથી પ્રયત્નોને પ્રોત્સાહન આપવા માટે વિશ્વ હેરિટેજ સમિતિ પાસેથી નાણાકીય સહાય અને નિષ્ણાત માર્ગદર્શનનો લાભ લઈ શકે છે.
SHARE
