Mann ki Baat 100 Episode: બે યુવા IIT વ્યાવસાયિકોએ 2017 માં ભારતના ગામડાઓનો ચહેરો બદલવા માટે એક મિશન શરૂ કર્યું અને ભારતમાં ગામડાઓને “સ્માર્ટ” બનાવવા માટે તેમનું કાર્ય શરૂ કર્યું. યોગેશ સાહુ અને રજનીશ બાજપાઈની જોડીએ ઉત્તર પ્રદેશના રાયબરેલી જિલ્લાના એક નાનકડા ગામ તૌધકપુર ગામને મધ્યકાલીન ગામડામાંથી આધુનિક સ્માર્ટ ગામમાં પરિવર્તિત કરવાનું પસંદ કર્યું. છ મહિનાની અંદર, “સ્માર્ટ વિલેજ” નું તેમનું મિશન પૂર્ણ થયું કારણ કે બંનેએ ટૂંકા ગાળામાં નોંધપાત્ર સફળતા મેળવવા માટે મહિનાઓ સુધી કામ કર્યું.
“સ્માર્ટ વિલેજ” પ્રોજેક્ટના ભાગ રૂપે, યોગેશ અને રજનીશે ગામને વિવિધ પાસાઓમાં વિકસાવવાની યોજનાઓ તૈયાર કરી, જેમાં સ્માર્ટ સ્કૂલથી લઈને સ્વચ્છ પીવાનું પાણી અને શૌચાલય, સ્માર્ટ ક્લાસરૂમ, સ્વચ્છતા, વૃક્ષારોપણ, બ્યુટીફિકેશન, વીજળી જોડાણ અને સ્વચ્છતાનો સમાવેશ થાય છે. દરેક ઘરમાં પીવાનું પાણી, આરોગ્ય સંભાળ, વેસ્ટ રિસાયક્લિંગ, બહેતર રોડ કનેક્ટિવિટી, શૌચાલય, ઇન્ટરનેટ ઝોન, યુવાનોના કૌશલ્ય વિકાસનો આ પ્રોજેક્ટમાં સમાવેશ કરવામાં આવ્યો હતો.
243 શૌચાલય બનાવાયા
ધ સન્ડે ગાર્ડિયન સાથે વાત કરનારા યોગેશ શાહુના જણાવ્યા અનુસાર, તેમણે વડાપ્રધાન મોદીના મિશનના ભાગરૂપે સૌથી ઓછા સમયમાં ગામને ખુલ્લામાં શૌચ મુક્ત (ODF) બનાવવાનો પ્રોજેક્ટ હાથ ધર્યો હતો. 48 કલાકમાં, યોગેશ અને તેની ટીમે તૌધકપુર ગામમાં 243 શૌચાલય બનાવ્યા, જેણે માત્ર એક રાષ્ટ્રીય રેકોર્ડ જ નહીં, પરંતુ વિશ્વમાં સૌથી ઝડપી શૌચાલય બનાવવાની પ્રવૃત્તિનો વિશ્વ રેકોર્ડ પણ બનાવ્યો.
PMએ 2018માં ઉલ્લેખ કર્યો હતો
જુલાઇ 2018માં પ્રસારિત થયેલી મન કી બાતની 48મી આવૃત્તિમાં વડાપ્રધાન દ્વારા ગામના પરિવર્તનમાં તેમના પ્રયાસોનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો હતો અને ત્યારથી આ “સ્માર્ટ વિલેજ” પ્રોજેક્ટને પ્રોત્સાહન મળ્યું હતું. ધ સન્ડે ગાર્ડિયન સાથે વાત કરતા યોગેશ સાહુએ કહ્યું કે અમે ક્યારેય અપેક્ષા રાખી નથી કે વડા પ્રધાન અમારા કામ પર ધ્યાન આપશે અને તેમની મન કી બાતમાં તેનો ઉલ્લેખ કરશે. પરંતુ જ્યારે તે બન્યું ત્યારે હું છત્તીસગઢમાં હતો, બીજા ગામને સ્માર્ટ વિલેજ બનાવવાનું કામ કરી રહ્યો હતો. ત્યારે મારી પાસે ટેલિવિઝનની ઍક્સેસ ન હતી અને મારી પત્નીને પૂછ્યું કે શું થઈ રહ્યું છે. પીએમની પ્રશંસા પછી અમે અમારા જુસ્સાથી શું કરી રહ્યા હતા.
14 ગામોને નવજીવન આપ્યું
યોગેશ અને રજનીશે અત્યાર સુધીમાં મધ્યપ્રદેશ, છત્તીસગઢ, ઉત્તર પ્રદેશ અને મહારાષ્ટ્રના 14 ગામોની કાયાપલટ કરી છે. તેણે સ્માર્ટ વિલેજ ડેવલપમેન્ટ ફાઉન્ડેશન નામનું પ્લેટફોર્મ બનાવ્યું અને સ્વીડન, જર્મની જેવા વિવિધ દેશોના લોકોએ તેને મદદ કરી. આજે તેમના બોર્ડમાં 43 નિષ્ણાતો છે. ગામડાને સ્માર્ટ બનાવવામાં લગભગ 1 વર્ષથી 1.5 વર્ષનો સમય લાગે છે અને તેઓ આ સમયને ઘટાડીને છ મહિના કરવા માટે કામ કરી રહ્યા છે. યોગેશે આ અખબારને જણાવ્યું હતું.
IIT બોમ્બેમાં અભ્યાસ કર્યો
યોગેશ નમ્ર પૃષ્ઠભૂમિમાંથી આવે છે કારણ કે તેના પિતા ભોપાલ, કોલકાતા અને બિહારના ભાગોમાં દૈનિક વેતન મજૂર તરીકે કામ કરતા હતા. તેણે કહ્યું કે તેનું બાળપણ ઝૂંપડપટ્ટી અને નાના ગામડાઓમાં વીત્યું હતું અને કોલેજ અને પછી આઈઆઈટી બોમ્બે પહોંચ્યા પછી જ તેને સમજાયું કે જીવન કેટલું અલગ હોઈ શકે છે. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે ઝૂંપડપટ્ટીમાંથી ઉભરીને હાલમાં મોટી કંપનીમાં કામ કરવાની તેમની વાર્તાએ ગામડાઓમાં રહેતા લોકોના જીવનમાં પરિવર્તન લાવવા અને તેમને ગામડાઓમાં જ અદ્યતન અને સૌથી મહત્વપૂર્ણ સુવિધાઓ પ્રદાન કરવા માટે તેમની દ્રષ્ટિ બદલી નાખી.