गुरु गोविंद दोऊ खड़े, काके लागू पाय ।
बलिहारी गुरु आपनो, जिन गोविंद दियो बताय ।
Discipleship is necessary in life જીવન ફળદાયી બનવા માટે સતની હાજરી જરૂરી છે. જ્યારે ‘શ્રાદ્ધ’ હૃદયમાં સ્થિત હોય ત્યારે જ સત્નું જાગરણ થાય છે. આ ‘શ્રદ્ધા’ ભગવાને આપેલું અમૂલ્ય તત્વ છે. જે જીવનના સૌથી શુદ્ધ ઊંડાણમાં ક્યાંક એક બિંદુ પર જ રહે છે, પરંતુ તે ફળદાયી બનવા માટે, સત્સંગ જરૂરી છે. Discipleship is necessary in life, Latest Gujarati News
સત્સંગનો અર્થ
સત્સંગ એટલે સાચા માણસનો સંગ. સત્પુરુષ એ છે કે જેનામાં આદર્શ સ્ત્રોત, જે પરમાત્મામાં લીન છે, વહે છે. જેમાં પરમાત્માના અનુશાસનથી પરમાત્માને ગ્રહણ કરવાની ક્ષમતા છે અને તે સત્માં સામાન્ય માણસને સદગુણોથી વાકેફ કરવાની કળા પણ છે. આવી સાચી વ્યક્તિ જ ગુરુ બની શકે. તેથી જ સંતો દરેક વ્યક્તિને ગુરુની નજીક રહેવાની સલાહ આપતા રહ્યા છે. ગુરુની નજીક રહેવું, તેમના ચિંતનમાં ખોવાઈ જવું, તેમનામાં લીન થઈ જવું એ જીવનની અંતિમ સિદ્ધિ છે. Discipleship is necessary in life, Latest Gujarati News
ગુરુને શોધો અને ઓળખો
આ સંદર્ભમાં બે બાબતો ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે, પ્રથમ ગુરુને શોધવા અને ઓળખવા અને બીજી ગુરુમાં શ્રદ્ધા રાખવી. શ્રદ્ધાના અભાવમાં સામે ઊભેલા ભગવાન પણ નકામા છે. શ્રદ્ધા જેટલી ઊંડી, ગુરુનો અનુભવ એટલો જ વિશાળ. મહાભારતની મધ્યમાં, અર્જુન કૃષ્ણમાં ઊંડે ઊંડે ડૂબી ગયો હતો, તેથી અર્જુન તેમનામાં પરમ ભગવાનને જોવા લાગ્યો અને આગળનો રસ્તો સ્પષ્ટ થઈ ગયો કે કરિષ્ય વચનમ તવ. નહિંતર, આ જ કૃષ્ણ અર્જુનને આદરના અભાવે માત્ર ઉપદેશક લાગતા હતા.
તે અર્જુનનો આદર હતો જેણે કૃષ્ણમ વંદે જગદગુરુની કૃષ્ણ પ્રત્યેની ભક્તિ જગાવી. હકીકતમાં, શ્રદ્ધા પહેલા શિષ્યત્વને જાગૃત કરે છે, પછી ગુરુત્વાકર્ષણ સામેની વ્યક્તિમાં પ્રગટ થાય છે, એટલે કે જેનામાં વિશ્વાસ છે. વાસ્તવમાં, શિષ્યત્વ આદરમાંથી જન્મે છે, જ્યારે શિષ્યત્વ જાગૃત થાય છે, ત્યારે ગુરુ એક વિશાળ આકાર ધારણ કરે છે અને શિષ્યની સામે ઊભા રહે છે.
બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો, સદગુરુ મેળવવા માટે જીવનમાં સૌ પ્રથમ શિષ્યત્વ જરૂરી છે. આપણી શિષ્ય ભાવનાનું સ્તર, આપણે ઊંડા ગુરુત્વાકર્ષણના સમાન સ્તરને પ્રાપ્ત કરીશું. Discipleship is necessary in life, Latest Gujarati News
શિષ્યત્વ કેવી રીતે આવે છે
વાસ્તવિક શિષ્યત્વ માટે અર્જુન, વિવેકાનંદ, શિવાજી, વીર હનુમાન સ્તરની શિષ્ય ભાવના હોવી જોઈએ. રામના પક્ષમાં ઘણા લોકો હતા, પરંતુ બધા રામની એકાંતના ચાહક હતા, કારણ કે તેઓ રામને એક મહામાનવના રૂપમાં જુએ છે, પરંતુ હનુમાનને રામ કરતાં ‘રામની કાજ’ વધુ ગમતી કારણ કે તેમને રામ પ્રત્યે ઊંડો આદર હતો, તે શિષ્યત્વ હતું.
આદરના બળ પર તેઓ હિંમતવાન હતા, દ્રઢ નિશ્ચય અને સમર્પણથી સમૃદ્ધ હતા, સાચા શિષ્ય હતા, જેમાં માત્ર કૃત્યમાં અભિમાન નહોતું. પ્રભુ સ્મરણ અને પ્રભુ શરણાગતિ તેમના જીવનનો સાર હતો. આ આદરણીય સમર્પણના બળ પર, તેમણે રામ પ્રત્યેની તેમની લાગણીઓને ગુરુત્વાકર્ષણની ઊંચાઈએ પહોંચાડી.
ગુરુ પ્રત્યેનો આદર પ્રાથમિકતા
ગુરુ પ્રત્યેનો આ આદર જ શિષ્યને ઉચ્ચ આધ્યાત્મિકતા તરફ લઈ જાય છે. એક મહત્વની હકીકત છે કે શ્રદ્ધા મજબૂત થતાં વર્ષો લાગે છે, પરંતુ ગુરુની પરીક્ષાઓ પણ તેમાં અડચણ ઊભી કરી શકતી નથી. શ્રદ્ધાનું કામ સાધકને વિઘ્નોથી આગળ લઈ જવાનું છે. જો કે પરીક્ષાના સમયગાળા દરમિયાન ઘણી વખત શિષ્ય ગુરુનું સાનિધ્ય છોડવાનું મન બનાવે છે, પરંતુ વિશ્વાસ તેને તેમ કરતા રોકે છે અને શિષ્ય આને પણ પાર કરી લે છે.
આમ વિશ્વાસુ વ્યક્તિ સાચો શિષ્ય બની જાય છે અને તેનો માલિક બને છે. ગુરુની કૃપા. પ્રતીક્ષા અને પરીક્ષાઓ વચ્ચે જ શિષ્યનું ગુરુત્વાકર્ષણ સફળ થાય છે. આદરના આ સ્તરથી ગુરુની કૃપા નીચે ઉતરે છે અને શિષ્યના અસ્તિત્વના સૂક્ષ્મ ઊંડા સ્તરો પ્રગટ થાય છે. પરિણામે ગુરુ-શિષ્ય એક થઈ જાય છે અને ગુરુના તમામ આયામો તે શિષ્યમાં ફળદાયી દેખાય છે. ગુરુ પર્વ એ આ સ્તરની શિષ્યતા જાગૃતિનો તહેવાર છે. Discipleship is necessary in life, Latest Gujarati News
ગુરુ પર્વ એટલે ગુરુપૂર્ણિમા
સામાન્ય રીતે ગુરુ પૂર્ણિમાના દિવસે, શિષ્ય તેના સદગુરુ પ્રત્યે આદર અને આતિથ્ય વ્યક્ત કરે છે. શાસ્ત્રોમાં વર્ણન છે કે ગુરુપૂર્ણિમાના અવસરે ગુરુમાં બ્રહ્મા, વિષ્ણુ અને મહેશની શક્તિઓ પ્રગટ થાય છે, જેની મદદથી શિષ્યમાં ઊંડી ભક્તિ, શક્તિ જાગે છે અને ભાગ્યનો ઉદય થાય છે. આ પ્રસંગે શિષ્યને ગુરુના ઊંડા આશીર્વાદ મળે છે, તેના રોગો દૂર થાય છે, સમસ્યાઓ દૂર થાય છે અને પ્રાયશ્ચિતની પૂર્ણાહુતિ સાથે મહાનતાનો માર્ગ મોકળો થાય છે. જેમ આ દિવસે સમુદ્રમાં ભરતી આવે છે, તેવી જ રીતે ગુરુપૂર્ણિમાના દિવસે ગુરુની આધ્યાત્મિક શક્તિઓ ભરતી થઈ જાય છે. ગુરુ અંદરથી પ્રગટ થાય છે અને આ પ્રસંગે શિષ્યની યોગ્યતા પણ અનેકગણી વધી જાય છે.
બંને વચ્ચેનું આ સૂક્ષ્મ વિનિમય, સદાકાળ માટે, ગુરુ અને શિષ્ય બંનેને અનુદાન સાથે આભારી બનાવે છે. એટલા માટે ઋષિમુનિઓએ આ અવસરનો કાળજીપૂર્વક ઉપયોગ કરવાની સૂચના આપી છે. આ તક ગુમાવવી જોઈએ નહીં, તમારે તમારી થેલી ફેલાવવી જોઈએ અને ગુરુને પૂછવું જોઈએ કે તમારા નામના જપમાં આશીર્વાદ હોવા જોઈએ અને ભક્તિમાં રસ હોવો જોઈએ. આ દિવસે ગુરુની સામે બેસીને, પોતાના દોષોને સ્વીકારીને, વ્યક્તિએ જ્ઞાન અને પ્રકાશ માટે પ્રાર્થના કરવી જોઈએ.
આ પણ શિષ્યત્વ સમીક્ષાની એક ક્ષણ છે. શિષ્યએ આ દિવસે કરેલા આશીર્વાદ માટે તેમનો આભાર માનવો જોઈએ, કૃતજ્ઞતા વ્યક્ત કરવી જોઈએ કે હું તમારી કૃપાનો પદાર્થ છું. Discipleship is necessary in life, Latest Gujarati News
શિષ્યની ફરજ શું છે
એ કડવું સત્ય છે કે શિષ્યની શ્રદ્ધાની ઊંચાઈ જોઈને ગુરુનું હૃદય કમળની જેમ ખીલે છે. આ રીતે, શિષ્યની યોગ્યતા જોઈને, તે કલ્પના કરી શકાતી નથી કે ગુરુ તેને આ અવસર પર વિશિષ્ટ જ્ઞાનના માસ્ટર બનાવે. શાસ્ત્ર કહે છે કે શ્રદ્ધાની સંપત્તિની રક્ષા કરવી એ દરેક શિષ્યનું કર્તવ્ય છે અને શિષ્યની ઊંડી શ્રદ્ધામાં ફળ અને ફૂલોનું વાવેતર કરવું એ ગુરુનું કામ છે. તેથી, ગુરુની સેવા કરવાની દરેક તકનો સદુપયોગ કરીને આદરની આગને બુઝાવવા ન દો. ગુરુ પ્રત્યેનો આદર જેટલો ઊંડો હશે તેટલો જ શિષ્યમાં ગુરુની ઈચ્છા પૂરી કરવાની ઈચ્છા વધશે. સેવા, સાધના, દાનની ભાવના ઉત્પન્ન થશે અને જ્ઞાન ફળદાયી બનશે. પરંતુ આ બધું માત્ર ઢોંગ ન હોવું જોઈએ, વ્યક્તિ જેટલો ડોળ કરશે તેટલી વધુ વિક્ષેપ આવશે. શિષ્ય જેટલો વધુ વિશ્વાસુ છે – તેટલો સરળ, વધુ શાંતિપૂર્ણ. Discipleship is necessary in life, Latest Gujarati News
આ પણ વાંચો : Shimal News: કર્મભૂમિ અને દેવભૂમિને ફરીથી શ્રદ્ધાંજલિ આપવાનો અવસર મળ્યોઃ PM – India News Gujarat
આ પણ વાંચો : BHU Teaching – BHU ટીચિંગ પોસ્ટ માટે ભરતી કરી રહ્યું છે, કોને અરજી ફીમાંથી મુક્તિ છે, જાણો – India News Gujarat
SHARE
