Menopause: મેનોપોઝ એ સ્ત્રીઓના જીવનનો એક મહત્વપૂર્ણ અને કુદરતી ભાગ છે, જ્યારે તેમના શરીરમાં હોર્મોનલ ફેરફારોને કારણે પીરિયડ્સ બંધ થઈ જાય છે. આ સ્થિતિ સામાન્ય રીતે 45 થી 55 વર્ષની વય વચ્ચે થાય છે, પરંતુ કેટલીક સ્ત્રીઓમાં આ પ્રક્રિયા તેમના 40 ના દાયકામાં શરૂ થઈ શકે છે. મેનોપોઝનું મુખ્ય કારણ અંડાશય દ્વારા ઇંડાનું ઉત્પાદન બંધ કરવું છે, જે હોર્મોનલ અસંતુલનમાં પરિણમે છે અને માસિક સ્રાવ બંધ થાય છે. આ પછી સ્ત્રી પ્રજનન ક્ષમતા ગુમાવે છે અને માતા બની શકતી નથી. INDIA NEWS GUJARAT
મેનોપોઝના ચિહ્નો
મેનોપોઝ દરમિયાન મહિલાઓના શરીરમાં કેટલાક સામાન્ય ફેરફારો થાય છે. આ ફેરફારો દરેક સ્ત્રીમાં જુદી જુદી રીતે થાય છે, પરંતુ કેટલાક મુખ્ય ચિહ્નો છે જેને ઓળખી શકાય છે:
પીરિયડ્સમાં અનિયમિતતા
મેનોપોઝની શરૂઆત પહેલા, સ્ત્રીઓને અનિયમિત માસિક આવી શકે છે. પીરિયડ્સનું અંતરાલ વધી શકે છે, ક્યારેક પીરિયડ્સ મોડા આવે છે, ક્યારેક ખૂબ જ વહેલા આવે છે. કેટલીક સ્ત્રીઓને ખૂબ જ હળવા અથવા ભારે પીરિયડ્સ પણ હોઈ શકે છે. આ અનિયમિતતા આ પ્રક્રિયાની પ્રથમ નિશાની હોઈ શકે છે.
હોટ ફ્લૅશ
મેનોપોઝ દરમિયાન, સ્ત્રીઓને અચાનક ગરમી લાગે છે, જેને હોટ ફ્લૅશ કહેવામાં આવે છે. તે સામાન્ય રીતે ચહેરા અને ગરદનની આસપાસ વધુ અનુભવાય છે, અને શરીરનું તાપમાન અચાનક વધી શકે છે, જે થોડી સેકંડથી થોડી મિનિટો સુધી ચાલે છે.
મૂડ સ્વિંગ અને માનસિક ફેરફારો
આંતરસ્ત્રાવીય બદલાવો સ્ત્રીઓને મૂડ સ્વિંગનો અનુભવ કરી શકે છે. તેઓ ચીડિયાપણું, ગભરાટ, ઉદાસી અથવા નિરાશા જેવી લાગણીઓ અનુભવી શકે છે. આ માનસિક અસ્થિરતા મેનોપોઝ દરમિયાન પણ સામાન્ય છે.
ઊંઘની સમસ્યાઓ
મેનોપોઝ દરમિયાન મહિલાઓને ઊંઘની સમસ્યાનો સામનો કરવો પડી શકે છે. ગરમીની લહેરો અને માનસિક તણાવને કારણે વ્યક્તિએ રાત્રે વારંવાર જાગવું પડે છે, જેના કારણે વ્યક્તિ સારી ઊંઘ નથી લઈ શકતી. આ સ્થિતિ શારીરિક અને માનસિક થાક વધારી શકે છે.
યોનિમાર્ગ શુષ્કતા અને જાતીય સંભોગમાં ફેરફાર
મેનોપોઝ દરમિયાન, સ્ત્રીઓને યોનિમાર્ગ શુષ્કતાનો સામનો કરવો પડી શકે છે, જે સેક્સ કરવામાં મુશ્કેલી ઊભી કરી શકે છે. આ સિવાય જાતીય રસનો અભાવ પણ અનુભવાય છે. તેની સાથે વજન વધવાની સમસ્યા પણ જોવા મળે છે.
મેનોપોઝ પછી સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ
મેનોપોઝ પછી, સ્ત્રીઓને કેટલીક વધુ સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડી શકે છે, જેમ કે:
- હાડકાંની નબળાઈ: મેનોપોઝ પછી એસ્ટ્રોજન હોર્મોનનું સ્તર ઘટવાથી હાડકાંની ઘનતા ઘટી શકે છે, જેના કારણે હાડકાં નબળાં થઈ જાય છે અને ફ્રેક્ચરનું જોખમ વધે છે.
- હ્રદયના રોગોઃ હોર્મોનલ બદલાવને કારણે મહિલાઓમાં હ્રદયની બીમારીઓનું જોખમ પણ વધી શકે છે.
- મૂત્રાશયની સમસ્યાઓ: મૂત્રાશય સંબંધિત સમસ્યાઓ, જેમ કે વારંવાર પેશાબ અથવા નિયંત્રણ ગુમાવવું, મેનોપોઝ પછી પણ થઈ શકે છે.
મેનોપોઝ દરમિયાન અપનાવવાનાં પગલાં
સ્વસ્થ આહાર:
કેલ્શિયમ અને વિટામિન ડીથી સમૃદ્ધ ખોરાક, જેમ કે દૂધ, લીલા પાંદડાવાળા શાકભાજી, માછલી અને ઇંડા, હાડકાના સ્વાસ્થ્ય માટે ફાયદાકારક છે.
નિયમિત કસરત:
નિયમિત શારીરિક વ્યાયામ, જેમ કે યોગ, ચાલવું અને હળવી કસરત સ્ત્રીઓને શારીરિક અને માનસિક રીતે સ્વસ્થ રાખવામાં મદદ કરે છે. તેનાથી વજન વધવાની સમસ્યા પણ ઓછી થાય છે.
મનોવૈજ્ઞાનિક આધાર:
ધ્યાન, પ્રાણાયામ અને તણાવ રાહતના ઉપાયો માનસિક સ્વાસ્થ્ય માટે મદદરૂપ થઈ શકે છે. વધુમાં, કુટુંબ અને મિત્રો પાસેથી સામાજિક સમર્થન મેળવવું મહત્વપૂર્ણ છે.
તબીબી સહાય:
જો મેનોપોઝના લક્ષણો અત્યંત કંટાળાજનક હોય, તો ડૉક્ટરની સલાહ લો. આ સમય દરમિયાન હોર્મોન રિપ્લેસમેન્ટ થેરાપી (HRT) અથવા અન્ય સારવારો મદદરૂપ થઈ શકે છે.
SHARE
