- Indian Toy Industry: ભારતમાં બનેલા રમકડાંને વિશ્વમાં પ્રમોટ કરી શકે છે અને ચીનના રમકડા ઉદ્યોગને માત આપી શકે છે. આ માટે, સરકાર દ્વારા એક નવી પહેલ રમકડા ઉદ્યોગને પ્રોડક્શન-લિંક્ડ ઇન્સેન્ટિવ સ્કીમ (PLI)માં સામેલ કરવાની છે.
- સ્માર્ટફોન સેગમેન્ટ પછી, ભારત હવે રમકડા ઉદ્યોગમાં ‘આત્મનિર્ભર ભારત’ ચળવળ સાથે આગળ વધી રહ્યું છે. જે પોતાના માટે અને દુનિયા માટે રમકડાં બનાવે છે.
- સરકાર રમકડા ઉદ્યોગને બચાવવા માટે વિવિધ પગલાં લઈ રહી છે. ભારતમાં બનેલા રમકડાંને આખી દુનિયામાં પ્રમોટ કરવા દો અને ચીની રમકડા કંપનીઓને હરાવી દો. આ માટે, સરકારનું તાજેતરનું પગલું રમકડા ઉદ્યોગને પ્રોડક્શન લિંક્ડ ઇન્સેન્ટિવ (PLI) સ્કીમમાં સામેલ કરવાનું છે, કારણ કે ઉદ્યોગ લાંબા સમયથી માંગ કરી રહ્યો છે. મોદી સરકાર આવા ક્ષેત્રમાં ચીન સામે ધીમી ગતિએ યુદ્ધ કરી રહી છે. તેમાંથી, ચીનના રમકડા ઉદ્યોગની છબી સૌથી ઝડપી અને સૌથી વધુ સ્પષ્ટ છે.
- મોદી સરકારને ઝડપથી સમજાયું કે શ્રમ-સઘન રમકડાં, પ્લાસ્ટિક અને કાપડમાંથી બનેલાં સસ્તાં રમકડાંનું ઉત્પાદન ભારતમાં ઈલેક્ટ્રોનિક્સ જેટલું મુશ્કેલ નથી, જેમાં ઈનપુટ્સ, કાચો માલ, ટેક્નોલોજી અને કુશળ શ્રમિકોની જરૂર પડે છે. આ કારણે જ મોદી સરકાર ભારતીય રમકડા ઉત્પાદકોને આત્મનિર્ભર બનવા માટે પ્રોત્સાહિત કરી રહી છે.
- પીએમ મોદીએ તેમના મન કી બાત રેડિયો પ્રસારણમાં ઘણી વખત રમકડાના વ્યવસાયને પ્રોત્સાહન આપ્યું છે.
ભારત રમકડા ઉદ્યોગમાં પણ આગળ વધવાનું શરૂ કરી રહ્યું છે. - ચીનની આયાત સતત ઘટતી રહી, જ્યારે સ્થાનિક ઉત્પાદન વધ્યું. માત્ર પાંચ વર્ષ પહેલાં, દિલ્હીનું સરદાર બજાર એક મુખ્ય રમકડાંનું હબ હતું, એક સાચુ ચાઈનીઝ બજાર, કારણ કે મોટાભાગના રમકડાં ચીનમાંથી આયાત કરવામાં આવતા હતા.
- દેશમાં માત્ર 20% રમકડાંનું ઉત્પાદન થાય છે. બાકીના 75% માટે ચીનનો હિસ્સો છે.
- હવે ચાઈનીઝ લેબલ રમકડાં બજારમાંથી ધીમે ધીમે ગાયબ થઈ રહ્યાં છે.
- થોડા વર્ષો પહેલા સુધી ભારત રમકડાંનો આયાતકાર હતો. એ હવે બદલાઈ ગયું છે.
- છેલ્લા ત્રણ વર્ષમાં રમકડાંની આયાત 70% ઘટી છે, જે FY19માં $371 મિલિયનથી FY22માં $110 મિલિયન થઈ છે.
Indian Toy Industry: ભારતની નિકાસ વધી રહી છે
- વાણિજ્ય મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર, નાણાકીય વર્ષ 2019માં ભારતની નિકાસ $202 મિલિયનથી વધીને $326 મિલિયન થઈ છે.
- ભારતનો રમકડા ઉદ્યોગ ચીન અથવા પશ્ચિમી દેશોની સરખામણીમાં સ્પર્ધાત્મક રહે છે.
- રમકડાની નિકાસનો ચમત્કાર મોટાભાગે સરકારના કડક પગલાંને કારણે શક્ય બન્યો હતો.
- ભારતનો રમકડા ઉદ્યોગ હજુ પણ ચીન સામે એકલો ટકી શકતો નથી.
- ઉપરાંત, જ્યારે ચીનના મોટા ખેલાડીઓ રોગચાળા દરમિયાન ધીમા પડ્યા છે, ત્યારે ભારતની નિકાસમાં વધારો થયો છે.
- પરંતુ ચીનની અર્થવ્યવસ્થા તેના રોગચાળા પછીના મંદીમાંથી બહાર આવી રહી હોવાથી, તેનું ઉત્પાદન એન્જિન એક કે બે વર્ષમાં ઝડપ મેળવશે.
ચીનની મેન્યુફેક્ચરિંગમાં તેજી
- નાના પ્લાસ્ટિક અને ઈલેક્ટ્રોનિક સ્ટ્રક્ચર્સનું ઉત્પાદન કરતી દુનિયાની ફેક્ટરી તરીકે ચીનની શરૂઆત થઈ. જેમ જેમ આ પ્રદેશોમાં તેનું વર્ચસ્વ વધતું ગયું તેમ તેમ, રમકડા ઉદ્યોગના નામે ભારતની માલિકીની લગભગ દરેક વસ્તુ નાશ પામી.
- ચાઇનીઝ મેન્યુફેક્ચરિંગ સમય જતાં એટલું આગળ વધ્યું છે કે દેશના મોટાભાગના આયાતકારો ચાઇનીઝ રમકડાંની આયાત કરે છે.
- અમે તમને જણાવી દઈએ કે ભારત ઈલેક્ટ્રોનિક્સ, ટેક્સટાઈલ અને પ્લાસ્ટિકનો સૌથી મોટો ઉપભોક્તા છે અને ભારત માટે રમકડા ઉદ્યોગને વેગ આપવાની મોટી તક છે.
- પરંતુ લાકડાના અને પ્લાસ્ટિકના રમકડાંથી આગળ વધતા પહેલા ચીને ભારતીય બજારમાં પહેલા રમકડાં લોન્ચ કર્યા.
- આ સુનિશ્ચિત કરે છે કે ભારતીય રમકડા ઉદ્યોગ ચીનની આયાતને હરાવી શકે તેટલું આધુનિક ન થઈ શકે.
ભારતનો હિસ્સો $1.5 બિલિયન છે
- શ્રમ કાયદા, કરવેરાના મુદ્દાઓ, ટેક્નોલોજીનો અભાવ અને નબળા સરકારી પ્રોત્સાહનોનો અર્થ એ છે કે કોઈ પણ મોટા ભારતીય ઔદ્યોગિક ખેલાડીઓએ અવકાશમાં સાહસ કર્યું નથી.
- ચીનની એન્ડ-ટુ-એન્ડ ઈન્ટિગ્રેટેડ મેન્યુફેક્ચરિંગ સુવિધાઓની તુલનામાં ભારતીય ફેક્ટરીઓનું નાનું કદ એ સુનિશ્ચિત કરે છે કે ત્યાં કોઈ સ્કેલની અર્થવ્યવસ્થા નથી.
- ટોયથોન 2021માં વડા પ્રધાન મોદીએ જણાવ્યું હતું કે $100 બિલિયનના વૈશ્વિક ટોય માર્કેટમાં ભારતનો હિસ્સો માત્ર $1.5 બિલિયન છે, જ્યારે ચીનનો હિસ્સો 55-70% હોવાનો અંદાજ છે.
$3 બિલિયન ટોય બિઝનેસ
- આ તક ત્યારે આવે છે જ્યારે વિશ્વ ચાઈનીઝ ઉત્પાદનોના વિકલ્પો શોધી રહ્યું છે અને ભારત પાસે વિશાળ સ્થાનિક બજાર છે અને રમકડાંના મોટા પાયે ઉત્પાદનને ટેકો આપવા માટે પૂરતી માંગ છે.
- ભારતની લગભગ 25% વસ્તી 0-14 વર્ષની વયના વિશાળ ગ્રાહક જૂથની છે અને એવો અંદાજ છે કે ભારતીય રમકડાનું બજાર 2022માં 1.5 અબજ લોકો સુધી પહોંચશે.
- IMARC ગ્રુપના 2022ના અહેવાલ મુજબ, ભારતનો રમકડા ઉદ્યોગ આગામી પાંચ વર્ષમાં 12.5-13%ના ચક્રવૃદ્ધિ દરે વૃદ્ધિ પામે તો 2028 સુધીમાં તે 3 બિલિયન ડોલર સુધી પહોંચવાની ધારણા છે.
આ પણ વાંચોઃ
Mann Ki Baat: પીએમે ઈમરજન્સીને ઈતિહાસનો સમયગાળો જણાવ્યો, કહ્યું- લોકશાહીના સમર્થકો પર આટલા અત્યાચાર
આ પણ વાંચોઃ
SHARE
