Black Budget
ઈન્ડિયા ન્યૂઝ, નવી દિલ્હી: Black Budget: સામાન્ય બજેટની તૈયારીઓ ચાલી રહી છે. નાણામંત્રી 1 ફેબ્રુઆરી 2023ના રોજ સામાન્ય બજેટ રજૂ કરશે. દેશની આઝાદી બાદથી અત્યાર સુધીમાં કુલ 74 વાર્ષિક બજેટ રજૂ કરવામાં આવ્યા છે. આ સિવાય 14 વચગાળાના બજેટ, ચાર વિશેષ બજેટ અથવા મિની બજેટ રજૂ કરવામાં આવ્યા છે. તમને જાણીને નવાઈ લાગશે કે જવાહરલાલ નેહરુ, ઈન્દિરા ગાંધી અને રાજીવ ગાંધી જ એવા વડાપ્રધાન છે જેમણે બજેટ રજૂ કર્યું હતું. પરંતુ શું તમે બ્લેક બજેટ વિશે જાણો છો? અત્યાર સુધી સ્વતંત્ર ભારતમાં બ્લેક બજેટ માત્ર એક જ વાર રજૂ કરવું પડતું હતું. આખરે એ કયું બ્લેક બજેટ છે જે અત્યાર સુધી માત્ર એક જ વાર રજૂ થયું હતું? તે શા માટે અને ક્યારે રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું? India News Gujarat
બ્લેક બજેટ શા માટે રજૂ કરવામાં આવ્યું?
Black Budget: ડ્રીમ બજેટ વિશે, નામ અર્થપૂર્ણ છે. આને કહેવાય પ્રજાના સપનાનું બજેટ. પરંતુ વર્ષ 1973માં બ્લેક બજેટ રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું. ખરેખર તો બ્લેક બજેટ કહેવાય જેમાં સરકારે ખર્ચમાં કાપ મૂકવો પડે. આ રીતે વિચારો, જો સરકારની આવક 100 રૂપિયા છે અને તેનો ખર્ચ 125 રૂપિયા છે તો સરકારે બજેટમાં 25 રૂપિયાનો ઘટાડો કરવો પડશે. આ કિસ્સામાં તેને બ્લેક બજેટ કહેવામાં આવશે. 1973-74ની વાત છે. આ દરમિયાન સરકારે રજૂ કરેલા બજેટમાં રૂ. 550ની ખાધ હતી. કારણ કે વર્ષ 1971માં ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે યુદ્ધ થયું હતું. આવી સ્થિતિમાં દેશની સ્થિતિ ખૂબ જ ખરાબ થઈ ગઈ હતી. દેશ આર્થિક સંકટનો સામનો કરી રહ્યો હતો. આ એ વર્ષ હતું જ્યારે ચોમાસું પણ સારું નહોતું. તે સમયે ઈન્દિરા ગાંધીની સરકાર હતી. આ તમામ સંજોગોને કારણે દેશની આવક ઓછી અને ખર્ચ વધુ થતો હતો. દેશની અર્થવ્યવસ્થાને ઘણું નુકસાન થયું હતું. આવી સ્થિતિમાં તત્કાલિન નાણામંત્રી યશવંતરાવ બી. ચવ્હાણને બ્લેક બજેટ રજૂ કરવું પડ્યું હતું. India News Gujarat
બ્લેક બજેટમાં શું હતું?
Black Budget: જ્યારે બ્લેક બજેટ રજૂ કરવામાં આવ્યું ત્યારે જનરલ ઈન્સ્યોરન્સ કંપનીઓ, ઈન્ડિયન કોપર કોર્પોરેશન અને કોલ માઈન્સના રાષ્ટ્રીયકરણ માટે રૂ. 56 કરોડની જોગવાઈ કરવામાં આવી હતી. જો કે બજેટમાં રૂ. 550 કરોડની ખાધ દર્શાવવામાં આવી હતી. કહેવાય છે કે કોલસાની ખાણોના રાષ્ટ્રીયકરણની મોટી અસર પડી હતી. કોલસાની ખાણો પર સરકારના નિયંત્રણથી બજારની સ્પર્ધાનો અંત આવ્યો હતો. India News Gujarat
વચગાળાના બજેટમાં સરકાર નથી લેતી કોઈ નીતિવિષયક નિર્ણય
Black Budget: સામાન્ય રીતે દેશમાં સામાન્ય બજેટ જ રજૂ કરવામાં આવે છે. સ્વતંત્ર ભારતના ઈતિહાસમાં માત્ર એક જ વખત બ્લેક બજેટ રજૂ કરવામાં આવ્યું છે. સામાન્ય બજેટ ઉપરાંત કામગીરીનું બજેટ, શૂન્ય આધારિત બજેટ અને વચગાળાનું બજેટ પણ બજેટના પ્રકાર છે. સામાન્ય બજેટ બંધારણની કલમ 112 હેઠળ સંસદમાં રજૂ કરવામાં આવે છે. વચગાળાનું બજેટ કલમ 116 હેઠળ રજૂ કરવામાં આવે છે. જો કે, વચગાળાના બજેટમાં સરકાર કોઈ નીતિગત નિર્ણય લેતી નથી કે કોઈ નવો કર લાદતી નથી. India News Gujarat
Black Budget
આ પણ વાંચોઃ Union Budget-2023: આ વર્ષનું બજેટ સત્ર દેશ માટે ખાસ – India News Gujarat
આ પણ વાંચોઃ India GDP: વર્ષ 2023માં ભારતનો GDP 6.1 ટકા રહેશે – India News Gujarat
SHARE
